1. Rozwój przemysłu w polsce po II wojnie światowej.
Trzecia rewolucja przemysłowa została zapoczątkowana po II wojnie światowej i trwa aż do dziś. Wraz z rozwojem nauki zaczęły powstawać kolejne wynalazki, które cechowały się już bardzo wysokim zaawansowaniem technologicznym np. tranzystory, układy scalone, procesory. Intensywnie rozwijał się przemysł elektroniczny, a na jego bazie inne branże, np. telekomunikacyjna, motoryzacyjna, maszynowa, medyczna. Coraz powszechniejsza stała się automatyzacja produkcji. Człowiek został już tylko sprowadzony do roli nadzorowania pracy maszyny. Wzrastało, i nadal wzrasta, zapotrzebowanie na wysoko kwalifikowaną siłę roboczą do tworzenia, udoskonalania i obsługiwania różnorodnych systemów produkcyjnych czy usługowych, które są już niemal wszędzie we współczesnym świecie. Nowe zakłady przemysłowe (np. okręg Kalifornijski, który znajduje się w USA na zachodnim wybrzeżu) lokalizuje się w pobliżu ośrodków naukowych, a stare przenosi do miejsc o jak najtańszej sile roboczej. Po wojnie w Polsce zapanował ustrój komunistyczny i cała gospodarka została objęta centralnym sterowaniem. Powstające zakłady przemysłowe lokalizowane były w miejscach eksploatacji złóż surowców mineralnych i w pobliżu dużych ośrodków miejskich, głównie na południu Polski. Główny nacisk położono na rozwój przemysłu ciężkiego w oparciu o wydobycie węgla kamiennego na Górnym Śląsku. W efekcie powstały m. in. wielkie huty w Krakowie (Nowa Huta) i Dąbrowie Górniczej (“Katowice”), fabryki samochodów w Warszawie, Bielsku Białej i Tychach, fabryki wagonów we Wrocławiu i w Chorzowie, zakłady zbrojeniowe w Gliwicach i Radomiu, nowe stocznie na wybrzeżu. W latach 50. odkryto duże złoża rud miedzi i siarki. Rozpoczęto także odkrywkową eksploatację węgla brunatnego. Dzięki temu gospodarka mogła rozwijać się w innych kierunkach – przemysł elektrotechniczny, elektroniczny, chemiczny. W 1964 roku oddano do użytku rurociąg “Przyjaźń”, którym do dziś płynie rosyjska ropa naftowa przerabiana w wielkiej rafinerii w Płocku. Najwięcej okręgów przemysłowych znajduje się na południu Polski. W okręgach tych rozwinął się przemysł m.in. wydobywczy, hutniczy, energetyczny, elektromaszynowy, chemiczny (w tym farmaceutyczny), włókienniczy, spożywczy, cementowy, celulozowo papierniczy. Biorąc pod uwagę przyczyny i okoliczności kształtowania się dużych obszarów uprzemysłowionych, wyróżnić można następujące typy okręgów przemysłowych: • surowcowe – powstały w miejscach eksploatacji surowców mineralnych, np. Górnośląski Okręg Przemysłowy z węglem kamiennym, Karpacki Okręg Przemysłowy z ropą naftową, Zagłębie Konińskie z węglem brunatnym czy Legnicko Głogowski Okręg Miedziowy z rudami metalicznymi; • miejskie – powstały w miejscach będących jednocześnie skupiskiem siły roboczej i dużym rynkiem zbytu, a także ośrodkiem rozwoju naukowo technicznego, np. Okręg Warszawski, Okręg Łódzki, Okręg Wrocławski; • transportowe – powstały przy ważnych szlakach komunikacyjnych, a zwłaszcza na ich skrzyżowaniach i w punktach początkowych (końcowych), np. Okręg Gdański czy Okręg Szczeciński z portami morskimi. Z czasem w okręgach surowcowych i transportowych rozwijały się miasta i dziś wiele okręgów przemysłowych ma charakter mieszany. Na ilustracji mapa Polski z podziałem na województwa. Zaznaczono i opisano okręgi przemysłowe. Największe skupiska okręgów przemysłowych na południu kraju. Najechanie kursorem na okręg otwiera ramkę z informacjami o danym okręgu. Opisano państwa sąsiadujące. Mapa zawiera siatkę południków i równoleżników, które opisane są w ramce mapy. W przemyśle po II wojnie światowej przeważała państwowa własność środków produkcji. Produkcja przemysłowa odbywała się w wielkich przedsiębiorstwach. Poziom innowacyjności produkcji przemysłowej i efektywność pracy były bardzo niskie. Z powodu małych nakładów na badania następował bardzo powolny postęp technologiczny, a produkcja wielu towarów opierała się na zagranicznych licencjach. Wielkie firmy państwowe cechowały się przyrostem zatrudnienia i złą organizacją państwową. Był to też przemysł, który bardzo degradował nasze środowisko przyrodnicze i był niesamowicie energochłonny oraz materiałochłonny. Na szczęście wszystko się zmieniło po 1989 roku, kiedy to nastąpił etap restrukturyzacji przemysłowej i gospodarka centralnie planowanej przekształciła się do gospodarki rynkowej.
2. Geneza, przyczyny i skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu po roku 1989.
Przemiany polityczne i gospodarcze po 1989 roku wymusiły zmanę struktury polskiego przemysłu. Zmiany te polegały głównie na: -zwiększeniu znaczenia nowoczesnych gałęzi, przemysłu kosztem przemysłu ciężkiego, -zastosowaniu nowoczesnych technologii i nowoczesnych maszyn, -obniżeniu kosztów wytwarzania, m.in. przez zmniejszenie energochłonności i materiałochłonności produkcji, -zwiększenie roli zakładów małej i średniej wielkości, -bardziej równomiernym rozmieszczeniem przemysłu, -duża inwestycja zagranicznych, -prywatyzacja przemysłu. PRZYCZYNY RESTRUKTURYZACJI: -dostępność nowoczesnych technologii, -chęć obniżenia kosztów produkcji, -konkturecyjność firmy, -zwiększenie efektywności (więcej towarów w krótszym czasie) SKUTKI RESTRUKTURYZACJI: -zwolnienie pracowników, -zwiększenie bezrobocia, -możliwe protesty pracowników, -obniżenie cen produktów.
3. Perspektywy rozwoju przemysłu Polski.
Polska eksportuje dużo więcej towarów niż kiedyś. W przemyśle przetwórczym jedynym z głównych naszych towarów eksportowych są środki transportu: samochody osobowe, dostawcze, ciężarowe, autobusy, pojazdy szynowe, śmigłowce i samoloty. Ponadto za granicą liczymy się na rynku artykułów gospodarstwa domowego i sprzętu RTV, czego przykładami są: kuchenki, lodówki, zmywarki, pralki, odkurzacze, żelazka, sprzęt oświetleniowy, telewizory, itp. Duże znaczenie ma dla Polski także eksport wyrobów przemysłu chemicznego np. nawozów sztucznych oraz chemii gospodarczej codziennego użytku. Duże uznanie w Europie zyskały także nasze meble i żywność. Ogromną rolę odgrywa wysoko rozwinięty przemysł nowoczesnych technologi tzw. Hi-Tech. Na świecie od lat działają takie jednostki, głównie w Japonii, Chinach, Korei Południowej, Europie zachodniej i USA. W Polsce dopiero powstały pierwsze takie centra, łączące w sobie naukę i produkcję. Polska, jeśli chodzi o Hi-Tech, kojarzy się przede wszystkim z przemysłem informatyczno-komputerowym. W przyszłości coraz większa część gospodarki, w tym przemysłu, opierać się będzie na technologiach Hi-Tech. Dzięki nim osiągnięto już gigantyczny postęp cywilizacyjny, który nadal będzie się bardzo rozwijał.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz