praca zdalna - rzeźbotwórcza działalność lodowca górskiego

1. Niszcząca działalność lodowca górskiego

Przemieszczający się lodowiec niszczy powierzchnię ziemi(erozja lodowcowa). Podstawowymi rodzajami erozyjnej działalności lodowców są:
a) detrakcja - wyrywanie z podłoża bloków skalnych o różnej wielkości i wcielenie ich w lodowiec
b) detersja(abrazja lodowcowa) - wygładzanie i polerowanie podłoża skalnego przez fragmenty skalne w dolnej części lodowca
c) egzaracja - czoło lodowca zdziera materiał skalny i w podłożu powstają żłobienia.

 2. Działalność transportowa lodowca górskiego

 Działalność transportowa lodowca polega na przemieszczaniu się w lodzie materiału skalnego w wyniku czego dochodzić do obrywów ze ścian otaczających lodowiec oraz niszczenia podłoża w przypadku lodowców górskich i samego niszczenia podłoża w przypadku lądolodów. Materiał niesiony przez lodowce to moreny gdzie wyróżniamy je jako powierzchniowe, wewnętrzne, boczne, denne, środkowe. Transportowany materiał może mieć strukturę drobnego pasku czy żwiru jak również może mieć formę wielkich bloków skalnych.


 3. Działalność akumulacyjna lodowca górskiego


 Działalność lodowców górskich może być nie tylko erozyjna, ale również budująca. Lodowiec może na przykład w wyniku osadzenia materiału skalnego doprowadzić do powstania różnorodnych form akumulacyjnych. Formy te są widoczne dopiero po delegacji lodowca, czyli po jego ustąpieniu (cofnięciu się lodowca). W zależności od miejsca akumulacji materiału morenowego powstają: * morena czołowa- wał lub ciąg pagórków tworzący się przed czołem lodowca podczas jego dłuższego postoju, zbudowany z materiału skalnego wytapiającego się z lodu * morena denna- płaski lub falisty obszar zbudowany z osadów wytopionych podczas wycofywania się lodowca * morena boczna- wał materiału skalnego tworzący się obok jęzora lodowca górskiego * morena środkowa- wał biegnący środkiem dawniej zlodowaconej doliny. Tworzy się z połączenia wałów moren bocznych dwóch jęzorów lodowcowych.


4. Formy rzeźby terenu charakterystyczne dla działalności lodowców górskich. 

Działalność erozyjna lodowców to: niszczenie podłoża materiałem skalnym transportowanym przez lodowiec oraz płynące pod nim wody; niszczenie podłoża spowodowane naciskiem przesuwającego się lodu wietrzenie fizyczne skał znajdujących się w sąsiedztwie lodowca. Szerokie U‑kształtne doliny górskie – wyżłobione zostały przez jęzory lodowców oraz wody z nich wypływające. Działalność akumulacyjna lodowców to osadzanie materiału skalnego w różnych miejscach wokół lodowca. W ten sposób powstały m.in. pofałdowane formy terenu – moreny
Formy polodowcowe erozyjne;
a) żłoby lodowcowe(doliny U kształtne) - tworzą się w wyniku detrakcji i egzaracji skał podłoża dolin V kształtnych np. Dolina Roztoki
b) kotły lodowcowe(cyrki, kary lodowcowe) - duże zapadliny otoczone z trzech stron skalnymi ścianami, tworzą się na obszarze pola firnowego
c) baraniec(muton) - pagórek powstały na skutek egzaracji skał o różnej odporności na erozję co spowodowało że jedna strona jest łagodna a druga stroma
d) dolina zawieszona - zakończona wyraźnym progiem u ujścia położonej niżej doliny U kształtnej. Jest to odgałęzienie właściwego żłobu lodowcowego
e) rysy i wygłady górskie - bruzdy oraz ogładzenia na powierzchniach skał powstałe w wyniku detersji i egzaracji.
Formy polodowcowe akumulacyjne;
f) morena czołowa- wał lub ciąg pagórków tworzący się przed czołem lodowca podczas jego dłuższego postoju, zbudowany z materiału skalnego wytapiającego się z lodu
g) morena denna- płaski lub falisty obszar zbudowany z osadów wytopionych podczas wycofywania się lodowca
h) morena boczna- wał materiału skalnego tworzący się obok jęzora lodowca górskiego
i)  morena środkowa- wał biegnący środkiem dawniej zlodowaconej doliny. Tworzy się z połączenia wałów moren bocznych dwóch jęzorów lodowcowych.