BLOG - GEOGRAFIA W SZKOLE

czwartek, 26 marca 2020

Praca zdalna uczniów z wykorzystanie Google Formularze -Sytuacja polskiego przemysłu.

1. Rozwój przemysłu w polsce po II wojnie światowej.

Trzecia rewolucja przemysłowa została zapoczątkowana po II wojnie światowej i trwa aż do dziś. Wraz z rozwojem nauki zaczęły powstawać kolejne wynalazki, które cechowały się już bardzo wysokim zaawansowaniem technologicznym np. tranzystory, układy scalone, procesory. Intensywnie rozwijał się przemysł elektroniczny, a na jego bazie inne branże, np. telekomunikacyjna, motoryzacyjna, maszynowa, medyczna. Coraz powszechniejsza stała się automatyzacja produkcji. Człowiek został już tylko sprowadzony do roli nadzorowania pracy maszyny. Wzrastało, i nadal wzrasta, zapotrzebowanie na wysoko kwalifikowaną siłę roboczą do tworzenia, udoskonalania i obsługiwania różnorodnych systemów produkcyjnych czy usługowych, które są już niemal wszędzie we współczesnym świecie. Nowe zakłady przemysłowe (np. okręg Kalifornijski, który znajduje się w USA na zachodnim wybrzeżu) lokalizuje się w pobliżu ośrodków naukowych, a stare przenosi do miejsc o jak najtańszej sile roboczej. Po wojnie w Polsce zapanował ustrój komunistyczny i cała gospodarka została objęta centralnym sterowaniem. Powstające zakłady przemysłowe lokalizowane były w miejscach eksploatacji złóż surowców mineralnych i w pobliżu dużych ośrodków miejskich, głównie na południu Polski. Główny nacisk położono na rozwój przemysłu ciężkiego w oparciu o wydobycie węgla kamiennego na Górnym Śląsku. W efekcie powstały m. in. wielkie huty w Krakowie (Nowa Huta) i Dąbrowie Górniczej (“Katowice”), fabryki samochodów w Warszawie, Bielsku Białej i Tychach, fabryki wagonów we Wrocławiu i w Chorzowie, zakłady zbrojeniowe w Gliwicach i Radomiu, nowe stocznie na wybrzeżu. W latach 50. odkryto duże złoża rud miedzi i siarki. Rozpoczęto także odkrywkową eksploatację węgla brunatnego. Dzięki temu gospodarka mogła rozwijać się w innych kierunkach – przemysł elektrotechniczny, elektroniczny, chemiczny. W 1964 roku oddano do użytku rurociąg “Przyjaźń”, którym do dziś płynie rosyjska ropa naftowa przerabiana w wielkiej rafinerii w Płocku. Najwięcej okręgów przemysłowych znajduje się na południu Polski. W okręgach tych rozwinął się przemysł m.in. wydobywczy, hutniczy, energetyczny, elektromaszynowy, chemiczny (w tym farmaceutyczny), włókienniczy, spożywczy, cementowy, celulozowo papierniczy. Biorąc pod uwagę przyczyny i okoliczności kształtowania się dużych obszarów uprzemysłowionych, wyróżnić można następujące typy okręgów przemysłowych: • surowcowe – powstały w miejscach eksploatacji surowców mineralnych, np. Górnośląski Okręg Przemysłowy z węglem kamiennym, Karpacki Okręg Przemysłowy z ropą naftową, Zagłębie Konińskie z węglem brunatnym czy Legnicko Głogowski Okręg Miedziowy z rudami metalicznymi; • miejskie – powstały w miejscach będących jednocześnie skupiskiem siły roboczej i dużym rynkiem zbytu, a także ośrodkiem rozwoju naukowo technicznego, np. Okręg Warszawski, Okręg Łódzki, Okręg Wrocławski; • transportowe – powstały przy ważnych szlakach komunikacyjnych, a zwłaszcza na ich skrzyżowaniach i w punktach początkowych (końcowych), np. Okręg Gdański czy Okręg Szczeciński z portami morskimi. Z czasem w okręgach surowcowych i transportowych rozwijały się miasta i dziś wiele okręgów przemysłowych ma charakter mieszany. Na ilustracji mapa Polski z podziałem na województwa. Zaznaczono i opisano okręgi przemysłowe. Największe skupiska okręgów przemysłowych na południu kraju. Najechanie kursorem na okręg otwiera ramkę z informacjami o danym okręgu. Opisano państwa sąsiadujące. Mapa zawiera siatkę południków i równoleżników, które opisane są w ramce mapy. W przemyśle po II wojnie światowej przeważała państwowa własność środków produkcji. Produkcja przemysłowa odbywała się w wielkich przedsiębiorstwach. Poziom innowacyjności produkcji przemysłowej i efektywność pracy były bardzo niskie. Z powodu małych nakładów na badania następował bardzo powolny postęp technologiczny, a produkcja wielu towarów opierała się na zagranicznych licencjach. Wielkie firmy państwowe cechowały się przyrostem zatrudnienia i złą organizacją państwową. Był to też przemysł, który bardzo degradował nasze środowisko przyrodnicze i był niesamowicie energochłonny oraz materiałochłonny. Na szczęście wszystko się zmieniło po 1989 roku, kiedy to nastąpił etap restrukturyzacji przemysłowej i gospodarka centralnie planowanej przekształciła się do gospodarki rynkowej.

Czytaj więcej »

praca zdalna - rzeźbotwórcza działalność lodowca górskiego

1. Niszcząca działalność lodowca górskiego

Przemieszczający się lodowiec niszczy powierzchnię ziemi(erozja lodowcowa). Podstawowymi rodzajami erozyjnej działalności lodowców są:
a) detrakcja - wyrywanie z podłoża bloków skalnych o różnej wielkości i wcielenie ich w lodowiec
b) detersja(abrazja lodowcowa) - wygładzanie i polerowanie podłoża skalnego przez fragmenty skalne w dolnej części lodowca
c) egzaracja - czoło lodowca zdziera materiał skalny i w podłożu powstają żłobienia.

2. Działalność transportowa lodowca górskiego

Działalność transportowa lodowca polega na przemieszczaniu się w lodzie materiału skalnego w wyniku czego dochodzić do obrywów ze ścian otaczających lodowiec oraz niszczenia podłoża w przypadku lodowców górskich i samego niszczenia podłoża w przypadku lądolodów. Materiał niesiony przez lodowce to moreny gdzie wyróżniamy je jako powierzchniowe, wewnętrzne, boczne, denne, środkowe. Transportowany materiał może mieć strukturę drobnego pasku czy żwiru jak również może mieć formę wielkich bloków skalnych.

3. Działalność akumulacyjna lodowca górskiego

Działalność lodowców górskich może być nie tylko erozyjna, ale również budująca. Lodowiec może na przykład w wyniku osadzenia materiału skalnego doprowadzić do powstania różnorodnych form akumulacyjnych. Formy te są widoczne dopiero po delegacji lodowca, czyli po jego ustąpieniu (cofnięciu się lodowca). W zależności od miejsca akumulacji materiału morenowego powstają: * morena czołowa- wał lub ciąg pagórków tworzący się przed czołem lodowca podczas jego dłuższego postoju, zbudowany z materiału skalnego wytapiającego się z lodu * morena denna- płaski lub falisty obszar zbudowany z osadów wytopionych podczas wycofywania się lodowca * morena boczna- wał materiału skalnego tworzący się obok jęzora lodowca górskiego * morena środkowa- wał biegnący środkiem dawniej zlodowaconej doliny. Tworzy się z połączenia wałów moren bocznych dwóch jęzorów lodowcowych.

4. Formy rzeźby terenu charakterystyczne dla działalności lodowców górskich.

Działalność erozyjna lodowców to: niszczenie podłoża materiałem skalnym transportowanym przez lodowiec oraz płynące pod nim wody; niszczenie podłoża spowodowane naciskiem przesuwającego się lodu wietrzenie fizyczne skał znajdujących się w sąsiedztwie lodowca. Szerokie U‑kształtne doliny górskie – wyżłobione zostały przez jęzory lodowców oraz wody z nich wypływające. Działalność akumulacyjna lodowców to osadzanie materiału skalnego w różnych miejscach wokół lodowca. W ten sposób powstały m.in. pofałdowane formy terenu – moreny
Formy polodowcowe erozyjne;
a) żłoby lodowcowe(doliny U kształtne) - tworzą się w wyniku detrakcji i egzaracji skał podłoża dolin V kształtnych np. Dolina Roztoki
b) kotły lodowcowe(cyrki, kary lodowcowe) - duże zapadliny otoczone z trzech stron skalnymi ścianami, tworzą się na obszarze pola firnowego
c) baraniec(muton) - pagórek powstały na skutek egzaracji skał o różnej odporności na erozję co spowodowało że jedna strona jest łagodna a druga stroma
d) dolina zawieszona - zakończona wyraźnym progiem u ujścia położonej niżej doliny U kształtnej. Jest to odgałęzienie właściwego żłobu lodowcowego
e) rysy i wygłady górskie - bruzdy oraz ogładzenia na powierzchniach skał powstałe w wyniku detersji i egzaracji.
Formy polodowcowe akumulacyjne;
f) morena czołowa- wał lub ciąg pagórków tworzący się przed czołem lodowca podczas jego dłuższego postoju, zbudowany z materiału skalnego wytapiającego się z lodu
g) morena denna- płaski lub falisty obszar zbudowany z osadów wytopionych podczas wycofywania się lodowca
h) morena boczna- wał materiału skalnego tworzący się obok jęzora lodowca górskiego
i) morena środkowa- wał biegnący środkiem dawniej zlodowaconej doliny. Tworzy się z połączenia wałów moren bocznych dwóch jęzorów lodowcowych.

środa, 25 marca 2020

Rybactwo w Polsce. Praca zdalna uczniów z wykorzystaniem Google Formularze.

Odpowiedzi uczniów:

1. Flota rybacka Polski.

Polska flota rybacka liczy ponad 800 jednostek, które służą do połowu ryb. Ponad 650 z nich stanowią kilkudziesięcioletnie łodzie rybackie. Są one wykorzystywane tylko w strefie przybrzeżnej i stacjonują w porcie w Ustce. Do połowów na Morzu Bałtyckim służy ok.140 kutrów, które są w podobnym wieku co łodzie rybackie. Ich głównymi bazami są porty we Władysławowie, w Ustce i w Kołobrzegu. Do floty dalekomorskiej zaliczyć można tylko trzy prywatne statki. Pływają one głównie po północno-wschodnim Atlantyk, łowiskach afrykańskich i południowo-wschodniej części Oceanu Spokojnego.

2. Wielkość połowów i spożycie ryb w Polsce.

Rybołówstwo morskie i rybactwo śródlądowe nie są w Polsce dobrze rozwinięte mimo szerokiego dostępu Polski do morza. Wynika to z niewielkiego spożycia ryb przez Polaków (średnia ok. 12kg/osobę rocznie, dwa razy mniej niż średnio w Unii Europejskiej) oraz z ograniczeń połowów na Bałtyku, które w ostatnich dziesięciu latach skutkowały złomowaniem części floty rybackiej. W 2011 roku polscy rybacy złowili ok. 225tys. ton ryb morskich (110 tys. ton na Bałtyku, 70tys. ton przez 3 statki przetwórnie prowadzące rybołóstwo dalekomorskie) i 46tys. ton ryb śródlądowych. Połowy ryb słodkowodnych niewiele zmieniały się w ostatnich dziesięcioleciach, ale połowy ryb morskich znacząco spadły w porównaniu z 790tys. ton w 1980 roku. Wśród Bałtyckich ryb morskich najwięcej poławia się szprotów (51%), śledzi (27%), dorszy (11%) i fląder (9%). Statki dalekomorskie poławiały oceaniczne ryby pelagiczne - głównie ostroboki i sardynele (sprzedawane odbiorcą zagranicznym). Połowy śródlądowe (w tym chodowla ryb) to głównie połowy: pstrągów, karpi, węgorzy i innych gatunków. Polskie połowy ryb morskich i śródlądowych stanowią tylko 0,3% połowów światowych.

3. Rybactwo śródlądowe. Przyszłość polskiego rybołówstwa.

Rybactwo śródlądowe to gałąź gospodarki obejmująca chów, hodowlę organizmów wodnych i pozyskiwanie ryb ze sztucznych zbiorników wodnych, rzek i jezior (rybactwo profesjonalne oraz wędkarstwo), a także zagospodarowaniem i eksploatacją zasobów rybnych rzek i jezior. Jednak stan naszych wód pozostawia wiele do życzenia, ponieważ nasze rzeki, stawy i jeziora są bardzo zanieczyszczone. Ryby słodkowodne odławiane są przede wszystkim ze stawów hodowlanych, jezior, rzek. Zarybianie tych zbiorników stanowi jeden z nielicznych przejawów akwakultury w Polsce. Łowi się przede wszystkim: karpie, pstrągi, leszcze, sumy, szczupaki i węgorze (w jeziorach) oraz pstrągi, trocie i sumy (w rzekach). Najwięcej stawów zarybianych karpiami znajduje się na południu kraju, a najwięcej zarybianych pstrągami znajduje się w województwach leżących na północy. Uzyskiwane z nich ryby przeznaczone są głównie na eksport do Europy Zachodniej. W Polsce istnieje ponad tysiąc zakładów hodowli ryb. Aż do 60% z nich specjalizuje się w hodowli karpi- a pozostałe pstrągów oraz innych ryb słodkowodnych. Hodowla karpi rozpoczęła się na przełomie lat 60. I 70. XX w.). Ryby te sprzedawane są przede wszystkim w okresie Świąt Bożego Narodzenia. Znacznie krótszą tradycję ma w Polsce hodowla pstrągów. Zabiegi gospodarcze rybactwa śródlądowego mają na celu: -zwiększenie populacji wartościowych i pożądanych gatunków ryb; -ochronę ryb; -regulowanie liczebności i składu gatunkowego ryb w zbiornikach wodnych; -wprowadzanie gatunków nowych, zanikających lub wymarłych (zarybianie, restytucja); -zapobieganie chorobom ryb i ich zwalczanie. W Polsce głównymi ośrodkami naukowymi zajmującymi się rybactwem śródlądowym są: -Zakład Biologii Wód PAN w Krakowie, obecnie połączony z Instytututem Ochrony Przyrody PAN -Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie -Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie -Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie -Uniwersytet Przyrodniczy (dawniej Akademia Rolnicza) we Wrocławiu - Zakład Limnologii i Rybactwa -Zakład Biologii Gamet i Zarodka - Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie Przyszłość naszego rybactwa wiążę się ściśle z zasadami regulującymi rynek rybny wprowadzanymi przez Unię Europejską. Od dostępu do funduszy unijnych w dużej mierze zależy też rozwój infrastruktury rybackiej, np. portów czy nabrzeży, a także skup poławianych organizmów. Ważny dla polskiego rybactwa jest również obserwowany obecnie dynamiczny rozwój przetwórstwa rybnego. Transformacja gospodarcza znacznie utrudniła rozwój polskiego rybołówstwa, choć od kilku lat sytuacja na tym polu sukcesywnie się poprawia. Do rozwoju portów wykorzystuje się fundusze unijne, rozwijany jest sektor turystyki wędkarskiej, a limity połowowe sprawiają, że powoli zwiększają się populacje ryb, którym wcześniej groziło wyginięcie. Prężnie rozwijają się też usługi związane z turystyką rybną, zwłaszcza z wędkarstwem morskim. Ważną informacją jest również to, że ludzie w dzisiejszych czasach spożywają mniej ryb ze względu na wysokie ceny ryb i ich przetwór w porównania do mięsa wieprzowego i drobiowego.

4. Rybołówstwo zrównoważone- na podstawie filmu .

Od tysięcy lat morza i oceany stanowią główne źródło pożywienia i utrzymania dla miliardów ludzi na całym świecie.Dzięki postępowi technologicznemu możemy łowić coraz więcej ryb, dlatego nasza troska o morza, oceany i ich zasoby ma teraz ogromne znaczenie. Jeśli morza i oceany mają być wydajne dla nas i dla przyszłych pokoleń musimy prowadzić połowy w sposób zrównoważony. Zrównoważone połowy w mniejszym stopniu wpływają na ekosystem, pozostawiają więcej ryb w morzach i oceanach. Istnieją specjalnie opracowane programy tj. MSC. Niebieski certyfikat MSC na opakowaniach produktów rybnych gwarantuje, że pochodzą one ze zrównoważonych połowów. Rybołówstwo musi pozostawić w morzu tyle ryb, by stada mogły się odnowić. Połowy muszą być zarządzane w taki sposób by środowisko morskie, inne zwierzęta, ich siedliska oraz rośliny mogły się bujnie rozwijać. Rybołówstwo musi opierać się na właściwym zarządzaniu. Ochrona zasobów mórz i oceanów ma kluczowe znaczenie dla przyszłości ekosystemów morskich i ludzi na całym świecie, dlatego razem musimy chronić zasoby morz i oceanów.